GIẢI ĐÁP BỆNH ALZHEIMER

Câu trả lời đúng: 4, tất cả các trường hợp trên

Một triệu chứng quan trọng của bệnh Alzheimer là mất trí nhớ. Các triệu chứng và các dấu hiệu cảnh báo khác có thể bao gồm:

– Khó thực hiện những việc quen thuộc
– Mất định hướng về thời gian và không gian
– Phán đoán kém hoặc giảm phán đoán
– Các vấn đề về tư duy và ngôn ngữ
– Để đồ đạt không đúng chỗ
– Thay đổi tâm trạng, hành vi, hoặc cá tính

Câu trả lời đúng: 1, Đúng

Bệnh Alzheimer là một chứng bệnh tăng dần mức độ nghiêm trọng. Trong thời kỳ trở xấu của bệnh Alzheimer, các bệnh nhân sẽ mất đi khả năng suy nghĩ, lý luận, và phán đoán một cách rõ ràng. Tình trạng suy giảm chức năng nhận thức này có thể sẽ ảnh hưởng đến kỹ năng giải quyết vấn đề, ngôn ngữ, tính cách, và hành vi.

Câu trả lời đúng: 2, Sai

Bệnh Alzheimer là một chứng bệnh thoái hóa não, và không phải là một phần bình thường của quá trình lão hóa. Mặc dù một số dạng mất trí nhớ là hiện tượng bình thường khi càng có tuổi, nhưng đa số các dạng này không đủ nghiêm trọng để ảnh hưởng đến chức năng hoạt động mỗi ngày cũng như khả năng lý luận như được nhìn thấy ở các bệnh nhân bị bệnh Alzheimer. Bệnh Alzheimer khác với tình trạng mất trí nhớ bình thường liên quan đến tuổi tác ở chỗ là trước tiên nó làm suy giảm trí nhớ. Sau đó sẽ dẫn đến những rối loạn về lý luận, lên kế hoạch, ngôn ngữ, và cảm nhận.

Câu trả lời đúng: 1, Đúng

Bệnh Alzheimer là một dạng mất trí nhớ phổ biến nhất. Chứng mất trí nhớ (dementia) được định nghĩa theo y khoa là “một tập hợp các triệu chứng làm giảm trí năng, ảnh hưởng đến các chức năng sống bình thường”. Các dạng mất trí nhớ khác bao gồm chứng mất trí nhớ đa ổ nhồi máu não (multi-infarct dementia: chứng mất trí nhớ do một loạt các cơn đột quỵ nhỏ gây ra), chứng mất trí nhớ thể Lewy (Lewy body dementia), bệnh Creutzfeldt-Jakob, và các chứng mất trí nhớ di truyền hiếm thấy, cũng như các dạng mất trí nhớ khác.

Câu trả lời đúng: 2, Bệnh Parkinson (Parkinson’s disease)

Bệnh Alzheimer có thể giống với các giai đoạn đầu của bệnh Parkinson, do chứng mất trí nhớ là một triệu chứng quan trọng được nhìn thấy ở cả hai căn bệnh này.

Câu trả lời đúng: 2, Sai

Không có kiểm tra tạo hình (imaging test) hoặc xét nghiệm máu (blood test) cụ thể nào giúp chẩn đoán bệnh Alzheimer. Bệnh Alzheimer chủ yếu được chẩn đoán bằng tiến trình loại trừ (process of eliminaton). Trước khi tiến hành chẩn đoán bệnh Alzheimer, các bác sĩ có thể xem xét bệnh sử của bệnh nhân; tiến hành kiểm tra tinh thần, thể chất và/hoặc thần kinh; và tiến hành các kiểm tra khác. Tuy nhiên, một bệnh nhân phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau đây để được chẩn đoán mắc bệnh Alzheimer:

– Bệnh nhân phải xuất hiện chứng mất trí (dementia).
– Tình trạng suy giảm nhận thức (cognitive decline) thường gắn liền với bệnh Alzheimer.
– Không có bất kỳ sự giải thích nào khác cho chứng mất trí của bệnh nhân.

Câu trả lời đúng: 2, Sau khi bệnh nhân bị tử vong

Bệnh Alzheimer chỉ có thể được chẩn đoán một cách chính xác sau khi bệnh nhân tử vong, vào thời điểm này kết quả kiểm tra bằng kính hiển vi cho thấy các mảng lão suy (senile plaques) và các mớ rối (tangle). Mớ rối là sự tích tụ bệnh lý của các sợi xoắn ốc kép được cấu tạo bởi protein tau (tau protein) được hình thành một cách bất thường, protein này chủ yếu được tìm thấy trong tương bào của các tế bào thần kinh ở não, đặc biệt là ở vỏ não (cerebral cortex) và cấu trúc hải mã (hippocampus). Các mảng lão suy (plaque or senile plaques) là những sự tích tụ ngoại bào của các peptit bea amyloid trong chất xám ở não.

Câu trả lời đúng: 2, Sai

Vẫn chưa có cách chữa khỏi bệnh Alzheimer bất kể thời điểm căn bệnh này được phát hiện. Có một số loại thuốc đang lưu hành trên thị trường có thể giúp làm chậm tình trạng trở xấu của các triệu chứng bệnh Alzheimer trong một thời gian giới hạn. Tuy nhiên, biện pháp quản lý bệnh tích cực có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho cả bệnh nhân và những người chăm sóc bệnh nhân.

Câu trả lời đúng: 1, Đúng

Một chứng bệnh ở giai đoạn cuối là căn bệnh sau đó sẽ dẫn đến tử vong. Bệnh Alzheimer được xem là một chứng bệnh ở giai đoạn cuối. Đối với bệnh Alzheimer, nguyên nhân gây tử vong thường là tình trạng bệnh tật làm suy nhược bệnh nhân đã bị suy yếu vì các tác động phối hợp của tuổi già và bệnh Alzheimer.

Câu trả lời đúng: 4, Cao tuổi (increased age)

Tuổi tác là yếu tố nguy cơ lớn nhất cho sự phát triển của bệnh Alzheimer. Nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer tăng gấp đôi cứ mỗi 5 đến 5,5 năm trong độ tuổi từ 65 đến 85. Theo Trung Tâm Kiểm Soát Và Ngăn Ngừa Dịch Bệnh Hoa Kỳ (CDC), có trên 5 triệu người dân Hoa Kỳ mắc bệnh Alzheimer. Con số này đã tăng gấp đôi từ năm 1980 và tin rằng sẽ đạt đến 16 triệu người vào năm 2050.

Câu trả lời đúng: 1, Não (Cerebrum: gồm hai bán cầu não)

Vỏ bọc ngoài của não (cerebrum) cũng là khu vực bị tổn thương nghiêm trọng nhất bởi căn bệnh Alzheimer. Tiểu não liên quan đến chức năng phối hợp vận động và duy trì sự thăng bằng, trong khi đó, thân não kiểm soát nhịp tim, chức năng hô hấp, các chức năng của hệ thần kinh trung ương, duy trì ý thức, và điều khiển chu kỳ ngủ.

Câu trả lời đúng: 4, Tất cả các phương pháp trên

Nghiên cứu cho thấy rằng việc kiểm soát huyết áp, năng vận động, và có chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm bớt nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer. Hiện tại, vẫn chưa có phương pháp điều trị hoặc loại thuốc nào có thể giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer.

Các chuyên gia đã đưa ra giả thuyết cho rằng bệnh mạch não (cerebrovascular disease) là một lộ trình phổ biến làm cầu nối giữa chứng tăng huyết áp và bệnh Alzheimer ở những cá nhân với kiểu gen apolipoprotein E (apolipoprotein E genotype) thông qua giảm lưu thông máu (hypoperfusion) và thiếu oxy huyết đến các mô (hypoxia). Điều này có thể làm tăng tốc quá trình kết khối amyloid-β (amyloid-β aggregation), phá vỡ sự kết nối giữa các tế bào và cuối cùng làm tổn thương đến các tế bào thần kinh não. Ngoài ra, cao huyết áp cũng góp phần làm cho bệnh Alzheimer trở xấu bằng cách gia tăng tổn thương oxy hóa (oxidative stress) và đáp ứng viêm (inflammatory response). Các rối loạn về chức năng và cấu trúc liên quan đến lão hóa xem ra làm tăng hiệu ứng gây hại của chứng tăng huyết áp mãn tính lên cơ chế tự kiểm soát lưu thông máu ở não. Có chứng cứ cho thấy rằng một số nhóm thuốc chống tăng huyết áp giúp giảm bớt nguy cơ và tiến độ bệnh Alzheimer hiệu quả hơn so với các loại thuốc khác. Việc giám sát huyết áp tại nhà phải được tiến hành thường xuyên ở các bệnh nhân bị bệnh Alzheimer để phát hiện tình trạng giảm huyết áp khi đứng lên (orthostatic hypotension).

Câu trả lời đúng: 2, Sai

Chưa có loại vitamin, thực phẩm chức năng, thực phẩm, hoặc loại thuốc nào được chứng minh có khả năng chữa khỏi bệnh Alzheimer.

Một chất chống oxy hóa đầy hứa hẹn, resveratrol, được tìm thấy trong các loại nho đỏ. Tuy nhiên, chất resveratrol này cũng giống như các chất như vitamin E, vitamin C, bạch quả (gingko biloba), các loại vitamin B, và coenzim Q10. Tất cả đều mang đến những niềm hy vọng ở những thời điểm khác nhau, nhưng chưa có loại nào được chứng minh có khả năng ngăn ngừa hoặc làm chậm lại căn bệnh Alzheimer, chứ chưa nói đến là chữa khỏi căn bệnh này.

Nghiên cứu đề xuất rằng bạn nên có một chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa bao gồm trái cây (hoa quả), rau củ, cá, và các loại quả hạch để giúp bảo vệ não của bạn.

Câu trả lời đúng: 2, Sai

Chưa đến 5% các trường hợp là do di truyền. Gen của bạn dù sao cũng đóng một vai trò. Có cha/mẹ hoặc anh chị em bị bệnh Alzheimer có nghĩa là bạn có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn. Đó là yếu tố bạn không thể thay đổi.

Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy rằng nhiều thứ bạn làm có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc chứng bệnh này. Các yếu tố này bao gồm duy trì cân nặng khỏe mạnh, có chế độ ăn lành mạnh, tập thể dục, chăm sóc tốt cho tim, và kiểm soát bệnh tiểu đường nếu bạn có bệnh này. Có một đời sống xã hội tích cực – gặp gỡ bạn bè và gia đình, hoạt động dã ngoại – có thể cũng giúp giảm bớt nguy cơ cho bạn. Càng nhiều kiến thức thì càng giúp ích nhiều cho bạn.

Câu trả lời đúng: 3, Trên 20 năm trước khi mất trí nhớ

Thường lặp lại, bị lạc đường, và thể hiện những kỹ năng tư duy mơ hồ, tất cả những yếu tố này xuất hiện sau khi quá trình bệnh Alzheimer đã bắt đầu xảy ra ở não. Các nhà nghiên cứu tin rằng những thay đổi ở não của chứng bệnh này có thể bắt đầu nhiều năm hoặc nhiều thập niên trước khi các triệu chứng xuất hiện.

Mọi người vẫn thường quên một cuộc họp, và đó là điều bình thường. Nhưng nếu bạn quên nhiều cuộc họp, hoặc một sự kiện trọng đại, hoặc quên nơi bạn đang ở thì đó là một dấu hiệu cảnh báo. Quên nơi để chìa khóa là chuyện bình thường. Nhưng để quên chìa khóa ở một nơi nào đó, chẳng hạn như trên bếp, hoặc kết tội vợ/chồng giấu đi chìa khóa của bạn là điều không bình thường.

Câu trả lời đúng: 1, 50%

Bệnh Alzheimer không phải là một phần bình thường của quá trình lão hóa. Sự thật là đa số những người bị Alzheimer đều ở tuổi trên 65. Nguy cơ tăng gấp đôi cứ mỗi 5 năm sau 65 tuổi. Tuy nhiên, gần một nửa số người ở tuổi 85 không bị bệnh Alzheimer. Đồng thời, căn bệnh này có thể bắt đầu xuất hiện ở người trẻ tuổi. Trong số những trường hợp bệnh Alzheimer ở người trẻ tuổi, một dạng di truyền hiếm, các triệu chứng có thể bắt đầu xuất hiện ở độ tuổi từ 30 – 50.

Câu trả lời đúng: 1, Học một kỹ năng mới (Learning a new skill)

Người ta vẫn chưa rõ liệu hoạt động tập luyện não (brainwork) có thể ngăn ngừa được bệnh Alzheimer không. Nhưng nó có thể giúp xây dựng năng lực trí tuệ (brainpower) từ đó giúp trì hoãn quá trình mất trí nhớ. Tốt hơn là nên học những cái mới thay vì tạo thành những thói quen. Học một kỹ năng mới cũng giúp luyện tập cho não mỗi ngày.

Ngoài ra, chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cho não là: tập thể dục mỗi ngày và tích cực hoạt động xã hội.